Vikingleri filmlerde ve dizlerde genellikle kalkan duvarları ardında savaşırken görürüz. Oysa onların kalkanları çok da sağlam değildi ve düşmanları tarafından kolayca parçalanabilirdi. Bilimsel araştırmalar, Viking savaşlarını yeniden sahneleyen kalkan duvarı severleri zora sokacağa benziyor.

VİKİNG KALKAN DUVARI TARİHİ YANILGI

Vikinglerin kalkan duvarı, konuya ilgi duyanlar arasında çok popüler ve televizyon dizileri ile filmlerde böyle sahnelere sıkça rastlanıyor. Ancak yan yana gelmiş Viking kalkanları muhtemelen hayal ettiğimiz şekilde görünmüyordu.

Vikinglerin daire şeklindeki kalkanlarını yan yana vererek savaşması yaygın bir yanlış anlaşılma

Savaş Arkeolojisi Derneği müdürü Arkeolog Rolf Warming, “Vikinglerin daire şeklindeki kalkanlarını yan yana vererek savaşması yaygın bir yanlış anlaşılma.” diyor. Kopenhag Üniversitesi’nde prehistorya arkeolojisine dair yazdığı yüksek lisans tezinin bir parçasında Warming, Vikinglerin kalkan duvarı ardında savaştığı yaygın inanışını eleştiriyor.

Bu çıkarımı, Viking kılıçları ve kalkanları üzerine yaptığı deneylere dayandırıyor. Bu deneyler sonucunda Viking kalkanlarının bir kalkan duvarının kaldırabileceği tekrarlanan darbelere dayanamayacak kadar güçsüz olduğu görüldü.

Zırh ve kask kuşanmış Warming, Viking Devri’nden kalma bir kalkanın gerçek rekonstrüksiyonuyla arkeolojik bir deney gerçekleştirdi. Gerçekleştirilen muharebe sahnelerine uygun olarak Viking kılıcı replikasıyla kendine saldıran asistan sayesinde Warming, yapımı ve dayanıklılığı açısından farklı kalkan kullanımlarının etkinliğini test edebildi.

Elde ettiği sonuçlar kalkan duvarının lehine olmadı.

Warming, “Kalkan duvarı kullanımının, savunmanın gelen saldırıları saptırmasına olanak tanımadığı için avantajdan çok dezavantajı olduğunu gösteriyor.” diyor.

Savunma için kalkanı etken bir şekilde saldıranın kılıcına karşı kullanmaya kıyasla edilgen bir kalkan duvarı duruşunda kalkanının daha çok zarar gördüğünü söylüyor.

Warming, ayrıca, Viking kalkan duvarlarının bahsedildiği veya açıklandığı yazılı metinleri bulmak için tarihsel kaynakları gözden geçirdi. Bununla birlikte, kalkan duvarlarından birkaç durumda bahsediliyorken kaynaklarda kalkan duvarlarının nasıl oluşturulduğu anlatılmıyor. Warming, “Özel bir taktik olmaktan ziyade, geniş bir savaşçı grubunun dizilimini anlatmak için kullanılan şiirsel bir terim gibi görünüyor.” diyor.

Warming, Vikinglerin, düşmanlarına karşı daha gevşek bir şekilde savaşan, gelen darbeleri engellemek için kalkanları kullanan veya kalkanın kenarını darbe indirmek için kullanan daha bireysel savaşçılar oldukları ihtimalinin daha yüksek olduğunu söylüyor.

Bu çalışma Vikinglerin nasıl savaştığı fikrini kesinlikle değiştirecek

Warming, “En azından yakın durup duvar oluşturma anlamında kalkan duvarı taktiğinin hâlihazırda anlaşıldığı şekliyle, literatürde ve pratik uygulamada bir temeli yok.” diyor.
Viking dövüş tarzı yeniden gözden geçirilmeli

Warming bu yaygın inanışın tam olarak nereden çıktığını açıklayamıyor ama Kopenhag Üniversitesi Arkeoloji Bölümü doçenti  Henriette Lyngstrøm bu çalışmadan ikna olmuş durumda.

Lyngstrøm, “Vikingleri omuz omuza vuruşup gelen darbeleri beklemeleri bana sağlam olmayan bir görüş gibi geliyor. Warming’in argümanları çok daha mantıklı.” diyor.

“Bu, akademik çevrelerce fark edildiğinde, Vikinglerin nasıl savaştığı fikrini kesinlikle değiştirecek.” diyor.
Sıradaki: büyük ölçekli yeniden sahneleme

Yeni araştırma, Viking savaşlarını yeniden sahneleyen kalkan duvarı severleri zora sokacağa benziyor.

Trelleborg’daki Viking kalesinde baş sorumlu Anne-Christine Larsen ise Warming’in argümanlarından tam olarak ikna olmadı. Yine de, geçerliliği olacağını ve argümanları daha büyük ölçekli test etmenin heyecanlı olacağını söylüyor.

Her yıl, yeniden sahneleme amacıyla bir grup insan Viking ordusu gibi savaşmak için toplanıyor ve genellikle kalkan duvarı gibi taktikler kullanıyorlar. Larsen bu taktiğin kullanımının muhtemelen devam edeceğini söyledi.

Larsen, “Warming’in deneyleri birebir muharebe üzerine kurulmuştu. Bu sebeple, kalkan duvarının tüm orduyu kapsayan daha geniş ölçekli bir çarpışmada ne kadar verimli olacağını hala bilemiyoruz.” diyor.

Yine de Larsen bu konudaki yeni araştırmaları takip etmenin ne kadar önemli olduğunu vurguluyor, bu sebeple kendisinin ve çalışma arkadaşlarının Warming’in araştırmasını yakından takip ettiğini ekliyor.

Larsen, “Burada, Trelleborg’da Viking Devri’ni mümkün olduğunca gerçekçi şekilde yeniden yaratmaya çalışıyoruz. Bu sebeple, tüm orduyla yapılmış bir deneyin kalkan duvarının gerçekte işe yaramadığını gösterdiği halde savaşçılar da değişikliklere açık olacaktır.” diyor.

 Pınar Günler - Arkeofili