Gelibolu Yarımadası’nın en büyük iki hastane şehitliğinden Akbaş Şehitliği, tamamlanan çevre düzenleme çalışmalarının ardından resmi törenle hizmete açıldı.

2006 yılında Gelibolu Yarımadası’nı çağdaş görünüme kavuşturmak için başlattığı Tarihe Saygı Projesi kapsamında Çanakkale Savaşları’nın yaşandığı Gelibolu Yarımadası’nda milli park sınırları içerisinde yer alan 8 köyü, Eceabat ilçesini ve 57. Alay Şehitliği’ni rehabilite eden OPET, Akbaş Şehitliği’nde gerçekleştirdiği çalışmalarını tamamlayarak ziyarete açtı.

Resmi açılış töreni, Çanakkale Savaşı’nın bitiş tarihi olan 9 Ocak’ta Kültür ve Turizm Bakanı Prof. Dr. Numan Kurtulmuş, Çanakkale Valisi Orhan Tavlı, Çanakkale Milletvekili Ayhan Gider, OPET Yönetim Kurulu Kurucu Üyesi Nurten Öztürk ile çevre halkının katılımıyla gerçekleştirildi.

Kültür ve Turizm Bakanı Prof. Dr. Numan Kurtulmuş törendeki konuşmasında “9 Ocak, düşman birliklerinin Çanakkale’den ayrılışının 102. yıldönümü... Bugün her santimetrekaresi büyük fedakarlık ve kahramanlıkla dolu, her karışı şehitlerimizin kanıyla sulanmış bu topraklarda olmaktan gurur duyuyorum. Tarihe Saygı Projesi kapsamında yarımadada gayretle ve fedakarlıkla çalışmalarını sürdüren OPET’e yürekten teşekkür ediyorum. Kurumsal Sosyal Sorumluluk kapsamında OPET tarafından yapılan çalışmaların iş dünyasına örnek teşkil etmesini dilerim. Bu cephenin gazisi bir dedenin torunu olarak böylesi onurlu bir gün yaşamaktan gurur duyuyorum. Ecdadımızın kanıyla miras bıraktığı bu topraklara sahip çıkmak hepimizin minnet borcu” dedi.

- "Bu mirasa sahip çıkacağız"

Kurtulmuş, büyük bir milletin torunları olmaktan gurur duyduklarını belirterek, şöyle devam etti: "Bize kalan bu büyük mirastan dolayı ne kadar şükretsek azdır. Evet belki toprağın altından petrol fışkırmıyor, belki Anadolu topraklarının altında çok büyük doğal zenginliklerimiz yok ama bize bırakılan, kalan öylesine büyük bir miras var ki tarih boyunca ecdatlarımızın kanlarıyla, canlarıyla bize bıraktığı bu miras, herhalde aziz Türk milletini dünyanın en zengin, en güçlü milleti yapan mirastır. Bu mirasa sahip çıkacağız, bu mirasa daha sonraki nesillerin de sahip çıkması için farkındalık oluşturmak için ecdadımızın eserlerine her türlü gayretle, ihtimamla hizmet etmeyi sürdüreceğiz." 

Bu topraklarda yazılan destanın Anadolu'daki büyük mücadelenin sadece bir parçası olduğunu ifade eden Kurtulmuş, kimilerine göre 250 bin kişiyi aşkın şehitler ordusunun yer aldığı bir toprak parçasında bulunduklarını söyledi.

Çanakkale Valisi Orhan Tavlı ise Yarımadada yapılan çalışmalar nedeniyle OPET’e teşekkür etti ve “Ecdadımızın Çanakkale’de kanıyla, canıyla savaşarak dünyanın en güçlü ordularını yenerek tarihin akışını değiştirdiği topraklardayız. Çanakkale ruhu bu topraklarda yaratıldı, aziz milletimizin çocukları canlarını bu topraklarda feda ettiler. Şanlı ecdadımızın bize emanetine sonuna dek sahip çıkacağımıza kıymetli şehitlerimizin önünde söz veriyoruz. Başta cumhuriyetimizin kurucusu Gazi Mustafa Kemal Atatürk ve silah arkadaşları olmak üzere tüm şehitlerimizi rahmet ve minnetle anıyoruz” diye konuştu.

Gelibolu Yarımadası’nda daha önce 8 köyü, Eceabat ilçesini ve 57. Alay Şehitliği’ni rehabilite etmekten onur duyduklarını ve Eceabat’ta yaptıkları Tarihe Saygı Parkı’nı 3 kez yenileyerek her yıl 3 milyon civarında ziyaretçinin bilgilendirildiğini söyleyen OPET Yönetim Kurulu Kurucu Üyesi Nurten Öztürk, şöyle konuştu: “Bu topraklar için hayatını feda eden başta Atatürk olmak üzere tüm şehitlerimizin önünde saygı ile eğiliyorum. Biz bu topraklarda doğduk, bu toprakların türküleri ile büyüdük ve bu toprakları bize vatan yapan şehitlerimize borcumuzu ödemek üzere 2006 yılında Tarihe Saygı Projemizi başlattık. Yarımadanın girişinde bulunan ve ilk ziyaret noktası olan Akbaş Şehitliği’ni düzenleyerek hak ettiği görünüme kavuşması; ülkemize ve bizim için canını veren şehitlerimize gönül borcumuzdur. Ekibimizin özveriyle çalıştığı bu proje ile 1990’larda yapılan ve şehit asker sayısına göre küçük kalan sembolik şehitliğimizi, bölgeye gelen ziyaretçilerin rahatlıkla dolaşabilmesine imkan verecek bir hale getirdik. Buradaki önemli bazı bilgi hatalarını düzelttik. Akbaş Şehitliği’ni, şehitlerimize yakışır bir görüntüye kavuşturduk bu da bize gurur veren bir proje oldu. Tüm şehitlerimizin ruhu şad olsun…”

12 yıldan bu yana Gelibolu’da yürüttükleri OPET Tarihe Saygı Projesi’nin, şehitlere olan minnet duygularının göstergesi olduğunu belirten Öztürk, “2011 yılında hizmete açılan 57. Alay Şehitliği’ndeki gibi Akbaş Şehitliği’nin de 2020 yılına kadar her türlü bakım ve onarım işlerini üstleniyoruz. Biz OPET olarak Tarihe Saygı Projemiz kapsamında; şehitlerimize olan minnet duygularımızın göstergesi olarak yaptığımız çalışmaları bir görev ve sorumluluk sayıyoruz” dedi.

Akbaş Şehitliği’nin yeniden düzenlenmesine 1990’larda yapılan sembolik şehitlikteki bilgi yanlışlıkları, şehitliğin gerçek Akbaş Şehitliği’nde yatan şehit asker sayısına göre küçük kalması sebebiyle karar verilmişti. Bölgeye gelen ziyaretçilerin rahat dolaşabilmesi, tarihimizin doğru bir şekilde aktarılması ve en önemlisi şehitlerimize yakışır bir görüntüye kavuşması için 2013 yılında başlanan proje kapsamında geçtiğimiz yıl bölgede yaşanan depremler sonrası yeniden ele alınarak iyileştirme çalışmaları yapılarak şehitlik son haline getirildi.

ŞEHİTLİKTE NELER YAPILDI?

7500 m2 tarım arazisi, 50 cm kalınlığında taş dolgu yapıldıktan sonra granit küp taşlarla kaplanarak otoparka dönüştürüldü. 9000 m2 alan çim kaplandı. 2500 adet gül, 4800 adet ardıç, 150 adet mazı,150 adet alev çalısı, 250 adet orman sarmaşığı ile peyzaj çalışması gerçekleştirildi. Kadın ve erkekler için 2 ayrı mescit, 2 ayrı abdesthane, 8 kabinden oluşan 2 ayrı tuvalet, bebek bakım odası ve engelli tuvaleti olmak üzere toplam 350 m2 den oluşan tesis inşa edildi. Şehitliğin yapımı sırasında yaşanan deprem ve sel nedeniyle tuvalet ve mescitin duvarları açılıp iki kez izolasyon yapıldı. Temsili şehitlik, 4500 m2 alan üzerine 459 mezar taşı kullanılarak inşa edildi. Şehitlik kitabelerinin tümü yenilendi. Şehitlik mağazasının yanına çay satış standı yerleştirildi. 4 m x 35 m ebatlarında perde duvar üzerine 3 m x10 m ebatlarında rölyef duvar inşa edildi. 754 şehidin adı rölyefin her iki yanındaki duvara yazıldı. Projeye uygun olarak eski Akbaş Şehitliği Anıtı yenilendi ve heykel peyzaj alanı yeniden düzenlendi. Giriş kapısının her iki yanına dönem kıyafetli nöbet tutan iki asker heykeli yerleştirildi. Proje kapsamında 7500 m2 kaplama taşı, 3000 adet yığma duvar taşı kullanıldı. Proje kapsamında 7500 kişi/gün ve 25 iş makinası çalıştı. 2 m x 2 m ebatlarında 5 adet satış kulübesi inşa edildi. Gerçek şehitlik alanı 650 metrelik ahşap çitlerle çevrelendi, ahşap merdivenler yapıldı. Ziyaretçilerin gerçek şehitlik alanında şehit mezarları üzerinde dolaşmasını önlemek için 90 m2 ahşap teras alanı yapıldı. Gerçek şehitlik alanında toprak kaymalarını engelleyecek önlemler alındı.

AKBAŞ ŞEHİTLİĞİ NEDİR?

Çanakkale kara savaşı sırasında, Akbaş Şehitliği’nin bulunduğu alanda, cephedeki birliklerin sıhhiye bölüklerinden oluşturulan sargı yerleri ve geçici sıhhiye merkezleri kurulmuş, çarpışmalarda yaralanan ve tedavileri basit ve kısa süren askerlere ilk müdahale burada yapılmıştır. Cephede tedavisi mümkün olmayan ya da tedavi süresi uzun zaman alacak olan yaralılar ise gerekli müdahale yapıldıktan sonra; at üzerinde veya at arabaları ile ve yaya olarak Ağadere ve Akbaş iskelelerindeki nakliyat hastanelerine sevk edilmiş. Çanakkale Savaşı’nda çok önemli bir yere sahip olan Akbaş, o dönem tam bir hastane kompleksi durumundaydı. Akbaş’ta kurulu hastanelerde, cephedeki çarpışmalarda yaralanarak tedavileri esnasında şehit olanlarla, değişik hastalıklar nedeniyle tedavi edilemeyerek hayatını kaybeden 1.213 asker şehit olmuştur.

TARİHE SAYGI PROJESİ NEDİR?

OPET, Çanakkale Eceabat ilçesi ile Alçıtepe, Seddülbahir, Bigalı, Kilitbahir, Büyük Anafarta, Küçük Anafarta, Kocadere ve Behramlı köylerinde uygulanan “Tarihe Saygı Projesi” ile bölgede on iki yıldır bölgesel kalkınma hamlesi yaratılıyor. Köy meydanları ve evlerin yüzlerinin yenilendiği projede modern satış reyonları oluşturuldu, köyler yeşillendirildi, mevcut müzeler yenilendi, müze olmayan köylere yeni müze ve kültür merkezleri yapıldı. Halk Eğitim Merkezleri işbirliği ile İngilizce, bilgisayar, pansiyonculuk ve kişisel gelişime yönelik eğitimlerin verildiği proje kapsamında Eceabat’a açık hava müzesi niteliğinde bir park yapıldı. “Tarihe Saygı Parkı” adı verilen park, Çanakkale Savaşı’nın tüm detaylarını gösterecek şekilde donatıldı. 57.Alay Şehitliği ise aslına uygun olarak yenilenerek ziyarete açıldı. 2012 yılında işlevselliğini yitiren İlköğretim Okulu’nun yerine, yeni ve modern bir okul inşa ederek eğitim ve öğretim hayatına kazandırdı. Yarımadadaki tüm evlerin boyanması sağlandı, tüm köy meydanları düzenlendi, 3 köye anıt heykel yapıldı, 85 bin m2 taş döşendi, 2850 ağaç, 18 bin bitki ve çiçek dikildi, 6 bin m2 alana çim döşendi, 170 adet şehir mobilyası yerleştirildi. Proje; kurulan köy komitelerinin, OPET saha ekibi ve OPET bayilerinin takipleri ile sürdürülebilir özelliğe sahip.

2017 yılında proje kapsamında geniş çaplı bir bakım ve yenileme çalışması yapıldı. Projenin önemli bir parçası olan ve açılışından bu yana her yıl bakımı yapılan “Tarihe Saygı Parkı”ında bir kez daha geniş çaplı yenileme çalışması başladı. Mevcut maket temizlenerek açık havada zarar görmeyecek özel malzemelerle yeniden yapılandırıldı. Drone çekimiyle köylerin kuşbakışı görüntüleri alınarak yarımada maketi 3D printerla aslına uygun olarak revize edildi. Zemin kaplaması ise deniz suyu efekti verilerek hazırlandı. Batık gemiler

aslına uygun olarak 3D printerla makete eklendi. Tarihe Saygı Anıt heykeli ve Bomba Sırtı Vakası mizansenindeki heykellere de bakım yapılarak mevcut yıpranmalar giderildi. Bu heykeller, BoredPanda isimli sanat ve tasarım odaklı web sitesi tarafından derlenen, dünyanın her yerinden ilginç ve tasarımsal açıdan farklılık taşıyan heykellerin sıralandığı ‘Dünyanın En İlginç 25 Heykeli’ listesinde yer aldı. 57. Alay Şehitliği’nde ise bölgede üst üste yaşanan depremler sırasında hasar gören 57. Alay Şehitliği Anıtı’nın depremden hasar gören 3’üncü kademesi (kule ve kule başının olduğu kısım) yıkılarak konstruksiyon sistemi ile tekrar yapıldı, zarar görmüş olan 269 mezar taşı kitabesinin de tadilatı gerçekleştirildi. Ayrıca proje ile birlikte değişim geçiren köylerdeki bölgenin tarihini anlatan panolar iklimin yarattığı yıpranmaya karşı dayanıklı malzemelerle yeniden üretildi. Köy kahvehanelerindeki tüm masa ve sandalyeler yenileriyle değiştirildi.

OPET, bu kapsamda dünya tarihinin en kıymetli miraslarından biri olan Troia’nın (Truva), Kültür ve Turizm Bakanlığı liderliğinde yapılacak 2018 Troia Yılı çalışmalarına da destek veriyor. Troia bölgesinin kalkınması ve yenilenmesinde katkı sağlayacak olan OPET, ilk olarak açılışı gerçekleştirilecek Troia müzesi ve Troia Ören Yeri’nin bitişiğindeki Tevfikiye Köyü’nde yenileme ve rehabilitasyon çalışmaları geçtiğimiz ay Çanakkale Valiliği ile imzalanan protokolle birlikte başladı.