Yozgat Arkeolojik Sit Alanları

MERCİMEKTEPE HÖYÜĞÜ
Mercimektepe, Yozgat - Sivas karayolunun solunda kuzey tarafta Yozgat merkezin doğusunda yaklaşık 500 metre uzaklıkta Yukarınohutlu II.Mıntıka Mahallesi'nde yerleşim alanı içersinde belediye su deposunun hemen arka tarafındadır. 100 x 140 metre ölçülerindedir.Höyüğün batısında su deposu ve eski sanayi sitesi vardır. Doğusunda Esentepe Mahallesi konutları yer almaktadır. Güneyinden Yozgat- Sivas karayolu geçmektedir. Daha güneyde ise Çengeltepe Höyüğü yer alır. Mercimektepe Höyüğü’nün deniz seviyesinden yüksekliği 1348 metredir. Höyüğün, yöre halkı tarafından yıllarca tarla olarak kullanılması tahribine ve üst katlardaki yerleşimin karışmasına neden olmuştur.Mercimektepe, M.Ö.3.binyıl (Eski Tunç Çağı) sonunda yerleşim görmüş, 2.binyılda Hitit zamanında Hattuşaş çevresinde bir yerleşim yeri olarak kullanılan basit korunma duvarlarıyla çevrilmiş ve 2.bin yılda terkedilmiş bir yerleşim yeridir. Höyükte 1986-1994 yılları arasında Yozgat Müze Müdürlüğü tarafından aralıklarla kurtarma kazıları yapılmıştır.

ÇENGELTEPE HÖYÜĞÜ
Çengeltepe, Yozgat - Sivas karayolunun sağında güney tarafta Yozgat merkezin doğusunda Yenicamii Mahallesinde yeralmaktadır. 80’li yıllarda üzerine TEDAŞ Haber Merkezi yapılmış, 2007 yılında yeniden yapılan değerlendirme sonucu Koruma Bölge Kurulu tarafından 3. derece arkeolojik sit sınırları belirlenmiştir. Çengeltepe’de arkeolojik araştırmalar 31 Temmuz–10 Ağustos 1966 tarihleri arasında Ahmet ÜNAL tarafından yapılan sondaj kazısı ile sınırlıdır. Bu sondaja ilişkin sonuçlar Türk Arkeoloji Dergisinin XV-I 1966 sayısında yayınlanmıştır. Şehir merkezinden 50 metre kadar yükseklikteki tepe volkanik taşlarla kaplı olup iskân neticesinde meydana gelen birikimlerle sivri bir hal almışsa da bugün üzerinde bulunan binalar sebebiyle düz bir görünüm arz etmektedir. Eski Tunç, Frig, Helenistik, Galat kültür katmanlarına ulaşılmıştır.

ÇEŞKA YER ALTI ŞEHRİ
Yozgat il merkezininyaklaşık 3 km kuzeydoğusunda ve Kirazlı Göleti olarak bilinen sulama göletinin kuzeyinde çevreye hakim, yüksekçe bir tepenin üzerinde, tam tepe noktasında bulunmaktadır. Üç ayrı yerden girildiği tespit edilen yeraltı şehrinin kuzeybatı kısmındaki esas giriş kapısı kapanmıştır. İkinci bir giriş yeri olan güney kısmında iki katlı ve kayaya oyulmuş mekanın yarısı yıkılmış olup, iki ayrı odadan iki ayrı galeri ile içeri girilmektedir. Ancak; galerilerin iç içi kısmen dolu oldukları için buradan da girilememektedir. Bu kısımda üç oda bulunmakta ve bu odaların üzerinde ikinci bir kat bulunmaktadır. doğu kısmındaki odanın duvarında yaklaşık 1,80 metre boyunda bir niş vardır. Ayrıca, batı kısmındaki odanın havalandırma bacası mevcuttur. Üçüncü giriş yeri ise kuzeyde ve kayalık olan kütlenin alt eteklerinde ağız kısmı bozulmuş dar bir kısmen dolu galeriden sürünmek suretiyle girilmekte. Yaklaşık 5 metre sonrasında dikdörtgen kısmen dolu bir odaya girilmekte, bu odanın batısında iki ayrı galeri bağlanmaktadır. Birinden girildikten sonra 10 metre mesafee geniş dikdörtgen şeklinde bir salona çıkılmakta ve bu salona iki büyük oda kapısı, iki küçük oda ve karşılıklı iki galeri kapısı açılmaktadır. Yaklaşık yüksekliği 1.30 metre civarındadır. Tavan kısımları tonoz şeklindedir. Ayrıca irili ufaklı nişler mevcuttur. Yeraltı şehrinin en üst kısmında kayalara oyulmuş büyük ve küçük kaya mezarları tespit edilmiştir. Tepenin eteklerinden yıkıntı taşlar arasında tek renkli astarlı ve astarsız Roma, Bizans ve boyalı Frig seramiğine rastlanılmıştır.Müze Müdürlüğünce 2008 Yılında galerilerde temizlik çalışması yapılmıştır.

GERGELİ HÖYÜK
Yozgat İli, Merkez, Battal Köyü sınırları içerisinde ve Gergeli mevkiinde yer alan höyük sivri bir görüntüye sahip olup; 75 m çapında ve 12 m yüksekliktedir. Höyüğün yaklaşık 400 metre batısında Kanak Çayı akmaktadır. Höyük üzerinde toplanan seramik parçalarından M.Ö. III. binden I. bine kadar iskan edildiği anlaşılmaktadır. Höyüğün bir çok yerinde kaçak kazı izlerine rastlamak mümkündür.

KAŞKIŞLA HÖYÜĞÜ
Kaşkışla Köyü sınırları içerisinde Köyönü Mevkiinde ve köyün yaklaşık 500 metre güneyinde yer alan höyük, oval bir görüntüye sahiptir. Höyük 110 metre çapında 11 metre yüksekliktedir. Höyüğün üzerinde yapılan incelemede çok az sayıda seramik parçasına rastlanmıştır. Bu seramikleri M.Ö. III. bine tarihlemek mümkündür.

KARATEPE HÖYÜĞÜ
Yozgat İli, Merkez İlçeye bağlı, Karabıyık Köyü sınırları içerisinde yer alan Karatepe Mevkiinde bulunan höyük, oval bir görünüşe sahip olup yaklaşık 230 metre çapında 35 metre yüksekliğndedir. Höyüğün yaklaşık 500 metre güneydoğusunda Gergeli Höyük yeralmaktadır. her iki höyük arasında Kanak Çayı akmaktadır. Karatepe Höyüğü üzerinde kaçak kazı izlerine rastlamak mümkündür.

BATTAL HÖYÜĞÜ
Yozgat İli, Merkez, Battal Köyü'nün güneybatısında yaklaşık bir kilometre uzaklıkta, yolun kuzeybatısında ve 125 metre içerisinde yer alan Battal Höyük oval bir görüntüye sahip olup, 110 metre çapında ve yaklaşık 15 metre yüksekliğindedir. Höyüğün etek kısımları hafif bir meyil vermektedir. Höyük üzerinde toplanan seramik parçaları M.Ö. III.binden II.bine kadar tarihlemek mümkündür. Ayrıca bol miktarda ve ilginç boyalı Alişar III seramiğine rastlanmaktadır. Höyüğün üstü kazılmış ve kuzey yamacından toprak alındığından temel kalıntıları ortaya çıkmıştır.

HAMZALI KÖYÜ HÖYÜĞÜ
Yozgat İli, Merkez İlçeye bağlı, Hamzalı Köyü sınırları içerisinde bulunan höyük 210 metre çapında ve 35 metre yüksekliğindedir. Höyük köye girişte solda yoldan yaklaşık 150 metre içerdedir. Üzerinin düzlendiği görülmüştür. Höyük oldukça taşlıdır. Yüzey buluntularından buranın M.Ö. III. binden itibaren iskan gördüğü anlaşılmıştır. Ayrıca çıkan seramiklerden M.Ö. I. bine kadar tarihlemek mümkündür.

TAVİUM ANTİK KENTİ - BÜYÜK VE KÜÇÜKKALE HÖYÜKLERİ
Yozgat İli, Merkez İlçesi Büyüknefes Köyü sınırları içerisinde, köyün kuzeyinde birbirine yakın iki höyük yeralmaktadır. Küçükkale Höyük 150 metre çapında 20 metre yükseklikte olup, oval bir görüntüye sahiptir.yakındır. Büyükkale Höyük ise 220 - 230 metre çapında, doğu yönünden 15 metre kuzeybatı yönünden ise 30 - 35 metre yüksekliğe varmakta olup; oval ve üzeri düzdür. İki höyük arasında eğimli bir arazi bulunmaktadır. İki höyük arası yaklaşık yaklaşık 60 metredir. bu arazi adeta iki höyüğü birleştirmektedir. Höyüklerin kuzeybatı yönleri dik ve kayalıktır. Höyükler üzerinde yapılan yüzey araştırmasında Eski Tunç Döneminden Roma dönemine kadar iskan gördüğü seramiklaerden anlaşılmaktadır. Her iki höyük üzerinde ufak tefek define kazısı izlerine rastlanılmaktadır. Höyüklerin çevresinde yaklaşık 1 km çapındaki alan Tavium Antik Kentinin yerleşim alanlarıdır. Özellikle köyün Bağlar Mevkiinde bir çok antik yapı taşları, arşitrav blokları görmek mümkündür. Bölgede 1997-2009 yıllarında Avusturya Klagenfurt Üniversitesinden Prof. Karl STROBEL tarafından yüzey araştırmaları yapılmıştır.

OSMANPAŞA HÖYÜĞÜ
Yozgat-Boğazlıyan (Atatürk yolu) yolunun 30.kilometresinde yolun sağında ve yola dik olarak uzanan 100 x 40 metre ebatlarında 15 metre yükseklikteki höyüğün üzerinde yapılan yüzey araştırmasında Roma, Frig, Eski Tunç dönemlerine ait seramik parçalarına rastlanmıştır. Yer yer kaçak kazı izlerine de rastlanmıştır.

SİVRİTEPE YERLEŞİMİ VE NEKROPOL ALANI
Yozgat İli, Merkez, Çadırardıç Beldesi'nin yaklaşık 2 kilometre kuzeybatısında bulunan Sivri Mevkiinde Sivritepe eteklerindeki yamaç yerleşiminde Demir Çağı, Roma ve Bizans Dönemine ait seramik parçaları tespit edilmiştir. Yine Sivritepe eteklerindeki kazı çukurlarında tespit edilen yoğun kemik parçalarından basit toprak gömülerden oluşan bir nekropol alanı olduğu anlaşılmaktadır.

TOPÇU KÖYÜ HÖYÜĞÜ
Yozgat İli, Merkez, Topçu Köyü'nde, köyün yaklaşık 1 kilometre güneydoğusunda, Yozgat - Boğazlıyan karayolu üzerinde ve yolun yaklaşık 100 - 150 metre batısında yer almaktadır. III. bin, Tunç Çağı ve I. bin - Demirçağı arası buluntulara rastlanan, doğu - batı doğrultusunda yaklaşık 20 metre yüksekliğinde, eliptik, yaklaşık 100 - 150 metre çapında çok dik ve şevli bir höyüktür. Çok az olmakla birlikte yer yer kaçak kazı çukurları görülmekle birlikte çok iyi korunmuştur.

BACILI KÖYÜ MAĞARASI
Yozgat İli, Merkez, Dambasan Köyünün yaklaşık 1 kilometre kuzeydoğusundaki Gavurören Mevkii'nde bulunan yamaç yerleşiminde Roma ve Bizans Dönemlerine ait seramik parçaları görünmektedir. Yaklaşık 250 -150 metre eliptik çapındaki yamaç yerleşimlerinde kaçak kazı çukurları bulunmaktadır.

GAVURÖREN YAMAÇ YERLEŞİMİ
Yozgat İli, Merkez, Dambasan Köyünün yaklaşık 1 kilometre kuzeydoğusundaki Gavurören Mevkii'nde bulunan yamaç yerleşiminde Roma ve Bizans Dönemlerine ait seramik parçaları görünmektedir. Yaklaşık 250 -150 metre eliptik çapındaki yamaç yerleşimlerinde kaçak kazı çukurları bulunmaktadır.

DANADERESİ MEVKİİ YERLEŞİMİ
Yozgat, Merkez İlçesi Musabeyli Köyünün Danaderesi Mevkiinde bulunmaktadır. Alanda yapılan yüzey araştırmalarında Roma, Bizans ve Osmanlı Döenemlerine ait seramik buluntularına yoğun olarak rastlanmaktadır. Yüzeyde bir yapı kalıntısı görülmemekle birlikte yapılacak kazılar sırasında antik döneme ait kalıntıların bulunacağı düşünülmektedir.

GAVURÇEŞMESİ MEVKİİ YERLEŞİMİ
Yozgat İli, Merkez, Musabeyliboğazı Köyü'nün güneyinde yer alan Gavurçeşmesi Mevkii adı verilen bölgede yer alan yerleşim alanıdır. Roma ve Osmanlı Dönemlerine ait yüzey buluntuları göze çarpmaktadır. Ayrıca köy içerisinde devşirme malzeme olarak kullanılan 4 adet mimari parça saptanmıştır.

KIRKGÖZ MAĞARASI VE KAYA MEZARLARI
Yozgat İli, Merkez Küçükçalıklı Köyü'nün yaklaşık 1 kilometre kuzeydoğusunda, Karanlık Dere Vadisinin güney ve güneybatı sırtında Bizans Dönemine ait Kırkgöz Mağarası bulunmaktadır. Üç katlı mağaranın girişi tahrip olmuştur. Nişler ve havalandırma boşlukları bulunmaktadır. Zeminde depo amaçlı oyuklar bulunmaktadır. Aynı bölgede halk arasında Hamuğ, Battal ve Nohutluk isimleriyle bilinen üç adet kaya mezarı yer almaktadır.

BEŞİKTEPE VE KÖY MEZARLIĞI DÜZ YERLEŞİM ALANLARI
Yozgat İli, Merkez, Söğütlüyayla Köyünün güneybatısındaki doğal bir tepe olan Beşiktepenin güney ve güneydoğu eteklerinde Erken Tunç Çağı, Roma ve Osmanlı Deönemlerine ait seramik buluntular görülmektedir. Yapı kalıntılarına rastlanmamaktadır. Köyün yaklaşık 500 m güneyinde, köy mezarlığı ile yol arasında hafif yükseltili bir tepe üzerinde doğal taşlardan tek sıra halinde 17,2 x 13,8 - 15,5 x 14,8 metre boyutlarında düzgün olmayan dörtgen planlı ve iki mekanlı bir kalıntıya rastlanmaktadır. Çok seyrek seramik buluntular görülmektedir. Yerleşim stratigrafisi yoktur.

KURU ZİYARET TEPESİ TÜMÜLÜSÜ VE AĞCA MAĞARA ŞAPELİ
Yozgat İli, Merkez, Aydoğan Köyünün yaklaşık 750 metre doğusunda, yöresel olarak Kuraziyaret olarak bilinen tepenin zirvesinde yer alan tümülüs yaklaşık 20 metre çapında ve 2 metre yüksekliğindedir. Aydoğan Köyünün kuzeydoğusunda, Düzkıran Tepesinin, Karalarözü Deresi ve Baltacı Deresinin kesiştiği yere doğru uzanan güneybatı eteklerinde kayalara oyma mekanlar ve Baltacı Mevkii'nin kuzeyini oluşturan dik kayalık alanda Ağca Mağara adı verilen kaya şapeli yeralmaktadır. Şapelin dik dar kenarında ikona nişi yeralmaktadır.

HAYDARBEYLİ KÖYÜ HÖYÜĞÜ
Yozgat İli, Merkez, Haydarbeyli Köyünün yaklaşık 1 kilometre güneyindeki Taşlık Mevkii'nde birbirlerinden yaklaşık 40 metre uzaklıkta iki küçük yükseltiden oluşan yerleşim yeri, eliptik çapları 250 -100 metre olan bir alan içerisinde kalmaktadır. Her iki yükselti üzerinde Erken Tunç Çağı, Roma, Bizans Dönemlerine ait seramik parçaları bulunmaktadır. Batıdaki yükselti üzerinde kaçak kazı sonucu ortaya çıkan Bizans Dönemine ait bir sarnıç kalıntısı ile yine batıdaki yükseltinin eteğinde 1-1,5 metre yüksekliğinde Bizans Dönemine ait taş duvar bulunmaktadır.

KIRGININDİBİ YERLEŞİMİ
Yozgat İli, Merkez, Kaleköy Köyü'nün yaklaşık 2 kilometre kuzeydoğusunda Kırgınındibi Mevkii olarak adlandırılan bölgede yeralan Söğlen Deresine cephe veren Yıldızdoğan Tepesi ve iki tepenin eteklerini kaplayan bir yamaç yerleşimidir. Yaklaşık olarak 500 x 300 metrelik bir alanı kapsamaktadır. Yüzeyinde Roma Dönemi'nden kalma seramik buluntularına rastlanmaktadır.

KARABIYIK KÖYÜ TÜMÜLÜSLERİ
Yozgat İli, Merkez Karabıyık Köyünün yaklaşık 650 metre Doğusunda tespit edilen tümülüslerden biri yaklaşık 50 metre çapında olup üzerinde kaçak kazı çukurları bulunmaktadır. Bu tümülüs, demiryolu güzergahının yaklaşık 350 m. doğusundadır. Köy merkezinin yaklaşık 500 metre güneybatısında tespit edilen Ziyarettepe Tümülüsü yaklaşık 60 metre çapında olup üzerinde derin olmayan kaçak kazı çukurları vardır.

DİVANLI KÖYÜ HÖYÜĞÜ
Yozgat İli, Merkez Divanlı Köyü'nde tespit edilen höyük düz tarım arazisi üzerinde olup tarımsal faaliyetler nedeniyle tahribata uğramıştır. Çapı yaklaşık 120 metre olan höyüğün üzerindeki 2 adet kaçak kazı çukuru bulunmaktadır. Höyüğe ait yapı taşları höyük üzerinde dağınık durumdadır. Yüzeyde ve kaçak kazı sonucu oluşan toprak kesitinde tespit edilen seramik parçalarından höyüğün Hitit, Frig, Hellenistik-Roma ve Bizans Dönemleri'nde iskan gördüğü tahmin edilmektedir.

BEKÇİ HÖYÜĞÜ
Yozgat İli, Merkez, Yudan Köyü'nün yaklaşık 1,5 kilometre güneybatısında, doğal bir tepe olan Bekçihöyüğü Tepesi üzerinde tespit edilen höyüğün çapı yaklaşık 125 metre olup; höyüğe ait yapı taşları höyük üzerinde dağınık durumdadır. Hellenistik - Roma Dönemi ve Ortaçağa ait seramik parçaları tespit edilmiştir.

SİVRİTEPE YERLEŞİMİ
Yozgat İli, Merkez, İğdecik Köyü'nün yaklaşık 750 metre güneybatısında, İğdecik Göleti'nin hemen güneyinde, barajın güneydoğusundaki doğal sivri tepe ve yamaçlarını kapsamaktadır. Tepenin Özdere'ye bakan güney ve güneybatı yamaçlarında moloz taş yığınları görülebilmektedir. Tepe üzerinde 2 kaçak kazı çukuru vardır. Tepe üzeri ve yamaçları Kalkolitik, Demir Çağı, Helneistik- Roma ve Bizans Dönemlerine ait yoğun seramik buluntu tespit edilmiştir.

AKKALE KAYA YERLEŞİMİ
Yozgat İli, Merkez Beyvelioğlu Köyü'nün 1,75 kilometre güneydoğusunda, Akkale Tepesi'ndeki kayalıkta yer almaktadır. Kaya yerleşiminin girişi yaklaşık 70 santimetre olup, 3-4 metrelik eğimli bir koridordan sonra, tabanında 2 adet sarnıç olan bir galeriye geçilir sarnıçlardan biri taş basamaklıdır. Odanın duvarında küçük nişler vardır. Bu odadaki üç geçitten kuzeydeki 25 metre uzunluğunda olup, toprakla dolmuştur. Diğer geçitler kapalıdır ve tüm geçitlerde kapak taşı vardır.

ÖRENŞEHİR YERLEŞİMİ
Yozgat İli, Merkez Beyvelioğlu ve Derekışla Köyleri Akkale Mevkiinde, Şarlak Deresi'nin güneyinde, birbirine yaklaşık 50 metre uzaklıktaki 2 kayalık tepe üzerinde yeralmaktadır. Batıdaki yerleşim üzerinde Bizans Dönemine ait seramik parçaları ve moloz taş yığınları vardır. Bir kısmı Derekışla Köyü sınırları içerisinde kalan Örenşehir Yerleşimi'nin kuzey sınırlarını Şarlak Deresi, güney sınırlarını stabilize bir yol ve yol boyunca uzanan doğalgaz hattı oluşturmaktadır.

İNBAŞI KAYA YERLEŞİMLERİ, KAYA KİLİSELERİ VE YERLEŞİM YERLERİ
Yozgat İli, Merkez, Köseyusuflu Köyü'nün yaklaşık 2 kilometre güneybatısında, İnbaşı Mevki'indeki kayalık sırtlarda yeralan birbirine yaklaşık 200 metre uzaklıkta iki kaya yerleşimidir. Güneydeki yerleşim çok katlı, birbirine geçişli kaya galerileri ve bir kaya kilisesinden oluşmaktadır. Kuzeydoğu-güneybatı yönünde uzanan beşik tonozlu kilise, 3 nefli ve 3 apsislidir. tavanı taşıyan 5 sütun kırılmıştır. Bu yerleşimin 200 metre kadar kuzeyinde yeralan diğer kaya yerleşiminin en güneyinde, yerleşime bitişik bir kaya bloğuna oyulmuş 2 katlı mekanlar vardır. Bu mekanların güneyinde kuzey - güney doğrultusunda uzanan Bizans Dönem'ne ait küçük bir şapel vardır. Kuzey taraftaki apsisinde sunak vardır. Şapelin 10 metre güneyinde girişi doğuda olan ve kuzey duvarında apsisi bulunan 2 katlı bir mekan vardır. Bu kayalık üzerinde bulunan yaklaşık 30 metre çapında 2-3 metre yüksekliğinde yığma ve yığmanın kuzey yamacını kapsayan yerleşimde Geç Demir Çağı ve Hellenistik-Roma Dönemi'ne ait seramik tespit edilmiştir. Kaya yerleşiminin yaklaşık 750 metre kuzeydoğusunda, İnözü Deresi'nin hemen batısında kayalık bir tepe üzerinde bulunan yerleşimde Roma Dönemi'ne ait seramikler tespit edilmiştir.

KUŞKAYASI YAMAÇ YERLEŞİMİ
Yozgat İli, Merkez, Kuyumcu Köyü'nün yaklaşık 250 metre doğusunda Kuşkayası Mevkii'ndeki tepenin güney yamaçlarında yer alan yerleşim, Yozgat-Yerköy yoluna inen stabilize bir yolla ikiye bölünmüştür. Yolun kuzeyindeki yamaç, Demir Çağında yerleşim görmüştür. yolun diğer tarafındaki daha eğimli yamaç üzerinde yoğun oranda Kalkolitik Döneme ait seramik tespit edilmiştir.

KUYUMCU KÖYÜ YERLEŞİMİ
Yozgat İli, Merkez, Kuyumcu Köyü'nün yaklaşık 100 metre kuzeyindeki eğimli tarım arazisinde bulunan yaklaşık 250 x 200 metrelik yerleşim yerinin batı sınırını köy yolu, doğu sınırını dere oluşturmaktadır. Yerleşimde Roma Dönemine ait seramik ve kiremit parçaları ile Osmanlı Dönemine ait yeşil sırlı kap parçaları tespit edilmiştir.

KENTSEL SİT ALANI
Yozgat İli, Merkezinde İstanbuluoğlu Mahallesinde bulunan kentsel sit alanı bazı kesimlerde diğer mahalleleri de kısmen kapsamaktadır.

TEKKE MAHALLESİ KENTSEL SİT ALANI
Yozgat İli, Merkezinde Tekke Mahallesinde bulunan yapı adalarını kapsamaktadır.

CİHANPAŞA KALESİ
Yozgat İli, Merkez İlçesi, Cihanpaşa Köyü sınırları içerisindeki Cihanpaşa Kalesi, yüksek bir tepe üzerine kurulmuş bir yerleşim alanıdır. Yerleşim üzerinde Kalkolitik ve Demirçağlarına tarihlenen seramik parçalarına rastlanmaktadır. Hitit döneminde etrafı surla çevrilen kalenin duvarları yaklaşık 120 x 90 metre ölçülerinde bir alanı çevrelemektedir.Kaçak kazılar sonucu surların, büyük taşlarla yapılan Hitit İmparatorluk Devri mimari özellikleri gösteren bazı kısımlar ortaya çıkmıştır.

YASSIHÖYÜK HÖYÜĞÜ
Yozgat İli, Merkez Yassıhöyük (Yassıhüyük) Köyü'nün yaklaşık 1 kilometre kadar kuzeydoğusundaki Yassıhöyük'te ilk çalışmalar 2004 yılında Büyüknefes ekibine katılan Prof. F.Mario Fales başkanlığındaki İtalyan ekip tarafından yapılmıştır. Aynı yıl höyükteki yüzey araştırmalarında çivi yazılı bir tablet bulunmuştur. Ayrıca Alişar I ve III keramiği ile benzer keramiklere rastlanmıştır. Höyük 150 - 200 metre çapında elips şeklinde 8 - 10 metre yüksekliğindedir.

KUZEYTEPE TÜMÜLÜSÜ
Büyüknefes Köyünün karşısında, köye yaklaşık kuşuçumu 1,5-2 km uzaklıkta, kuzeytepe denilen yerde, plato görünümlü arazide, tarım alanları içerisinde yer almaktadır. Tarım yapılan tarlanın köşesinde yayvan bir tümülüstür. Kaçak kazılar ile üzerinde bir çukur açılmıştır.

KUZEYARDI YERLEŞİMİ
Büyüknefes ve Güneşli Köyleri arazisinde kalan yerleşim kaçak kazılar sonucu büyük ölçüde tahrip edilmiştir. Muhtemel bir yapı kalıntısına ait temeller ortaya çıkmış, etrafta çeşitli tuğla parçaları ve çanak çömlek kalıntıları bulunmaktadır.

DEĞİRMENARDI HÖYÜĞÜ
Yozgat İli, Merkez ilçesi, Karabıyık Köyü sınırları içerisinde bulunan höyük Atatürk yolu üzerindedir. Yaklaşık 100 metre çapında olup, bazı kısımları açıkta olan bir sur duvarı ile çevrelenmiştir.

KALETEPE TÜMÜLÜSLERİ
Kaletepe Tümülüsleri, Kuyumcu Köyü, Çürük Mevkiinde, Kale Tepesinin zirvesindedir. Ankara yolunun 60 metre batısında, Kuyumcu Köyüne giden yolun batısında ve solda, çevreye hakimbir konumdadır. Üzerinde kaçak kazı tespit edilen tümülüsler küçük çapta tümülüslerdir.

KELLER HÖYÜĞÜ TÜMÜLÜSÜ
Özlüce Köyü ve Yenipazar Beldesi sınırları içerisinde kalan tümülüs yaklaşık 40 metre çapında ve 10 metre yüksekliğindedir. Üzerinde 1 metre derinlik ve 2 metre çapında bir kaçak kazı çukuru bulunmaktadır. Tümülüs Atatürk yoluna 300 metre mesafede, yolun kuzeydoğusunda, tarım arazileri arasındadır.

BUZAĞCIOĞLU KÖYÜ MEZARLIĞI
Yozgat İli, Merkez, Buzağcıoğlu Köyü'nün yaklaşık 350 metre doğusunda tespit edilen mezarlık, üstüste gömü sonucu oluşan suni bir tepe üzerinde yeralmaktadır. Eski ve yeni mezarların bir arada bulunduğu mezarlık alanı tel örgüyle çevrilidir. Geç Osmanlı Dönemine ait mezarlar basit toprak gömü olup mezar taşları genellikle düz, sade, kitabesiz ve bezemesizdir. Ancak fesli mezar taşına sahip taş sanduka mezarlarada rastlanmıştır.

BEKİRİN HÖYÜĞÜ TÜMÜLÜSÜ
Yozgat İli, Merkez İlçesi Erkekli Köyü'nden Yozgat'a doğru giden köy yolunun solunda ve Erkekli Köyüne yaklaşık 1,5 kilometre kuzeyde bulunan tümülüs yoldan 200 metre batıdadır. Tümülüs 10 x 20 metre ebatlarında ve 2 metre yüksekliktedir. Güney kuzey aksı üzerinde oval şekilde uzanan tümülüsün tepe noktasından kazılmıştır.

PIRÇALIK TÜMÜLÜSÜ
Tümülüs İlimiz Merkez Beyvelioğlu Köyünün kuzeydoğusunda köye yaklaşık 1300 metre uzaklıkta, Beyvekioğlu-Köseyusuflu Köyü yolu üzerinde yola 150 metre mesafede çevreye hakim Pırçalık Mevkiinde yer almaktadır. 4,5 metre çapında küçük yayvan bir tümülüstür. Tümülüs üzerinde küçük kaçak kazı çukuru vardır. Mezara henüz ulaşılmamıştır.

KUŞ TEPESİ TÜMÜLÜSÜ
Tümülüs Tekkeyenicesi köyü sınırları içerisinde, köyün yaklaşık 350 metre güneyinde, köy mezarlığının yaklaşık 200 metre batısında, tarım alanları içinde, yüksekçe bir tepe üzerindedir. Uzun yıllar önce yapılan kazılarla tamamen tahrip edilmiştir. Tarımsal faaliyetlerle yükseltsi yayvanlaştırılmıştır.

ÇALILI KUŞHÖYÜĞÜ TÜMÜLÜSÜ
Çalılı Köyünün yaklaşık 1,5 km batısında, Yozgat - Boğazlıyan yolunun 350 metre kuzeydoğusunda, Çalılı köy yolunun solunda, yola yaklaşık 200 metre mesafede, tarım alanları içerisinde yer almaktadır. Tarımsal faaliyetlerle genişleyerek yayvanlaşmıştır. Bu haliyle yaklaşık 25-30 metre çapındadır.

BÜYÜKLÖK TEPESİ KALE YERLEŞİMİ
Köyün yaklaşık 2,5 km kuzeyinde, çevresine hakim konumda yüksekçe bir tepede yer almaktadır. Güney, doğu ve batı kısmı yer yer doğal kaya yükseltisi şeklindedir. Yerleşimin tepe noktasında, kenarlarda belli belirsiz taş sıraları dikkat çekerken kuzey kısmı daha dik bir görünüm arz etmektedir. Yüzeyde Roma Dönemi seramik parçalarına rastlanmaktadır. Çevresinde tarlalar vardır.

KIRKPINAR ÖRENYERİ
Kuşçu Köyünün yaklaşık 2,2 km doğusunda, Başınayayla Köyünün 3 km güneybatısında, uzun bir sırt üzerinde, taşlık bir arazidedir. Çevresinde tarım alanları vardır. Örenyeri mevcut durumu itibarıyla dar bir alanda yayılım göstermektedir. Muhtemelen önceki yıllarda iş makinesi ile kaçak kazıya maruz kaldığından büyük oranda tahrip olmuştur. Alanda eser miktarda Roma seramiklerine rastlanırken yapılara ait belli belirsiz taş sıraları da dikkat çeker.

DOKUZTEPE TÜMÜLÜSÜ
Gökçekışla Köyünün yaklaşık 2 km güneybatısında, Lök Köyünün yaklaşık 3 km kuzeydoğusunda, çevreye hakim yüksekçe bir dağ üzerinde yer almaktadır. Tümülüs uzun yıllar önce yapıldığı tahmin edilen bir kaçak kazıyla tahrip edilmiştir. Çevresinde tarlalar vardır.

TUZAKKAYASI YAMAÇ YERLEŞİMİ
Derbent Köyü sınırları içerisinde, Tuzakkayası Tepesinin güneydoğu yamacında, Soğukluk Deresinin yaklaşık 350 metre batısında yer almaktadır. Bahse konu alanda yoğun miktarda formlu, formsuz Roma dönemine tarihlenebilecek pişmiş toprak kap parçaları tespit edilmiştir. Ayrıca alandaYozgat Müze Müdürlüğü uzmanlarınca yapılan sondaj çalışmalarında muhtemelen bir yapının zemini olabilecek Horasan harçlı bir tabakaya, kireç taşından temel kalıntısına ve yoğun miktarda pithos ve seramik parçalarına rastlanmıştır.

ÇALILI TÜMÜLÜSÜ I
Çalılı köyü girişindeki mezarlığın yanından yaklaşık 650 metre güneybatı yönündedir. Tümülüs yaklaşık 50 metre çapında, 12-15 metre yüksekliğindedir. Tümülüs üzerinde yer yer önceden açıldığı tahmin edilen kaçak kazı çukurları vardır. Tümülüsün güney tarafında, tepenin eğimli kenarının ortalarında 5 metre derinlik ve 1 metre genişlikte bir kaçak kazı tüneli açılarak, kesme taşlardan sivri tonozlu 3 metre uzunluğunda dromosa ulaşılmış, bu kısmın sonunda 1,40x2,30 metre ölçülerinde mezar odasına girilmiştir. Beşik tonozlu mezar odasının zemini de tahrip edilmiştir.

ÇALILI TÜMÜLÜSÜ II
Yozgat - Boğazlıyan yolu, Çalılı Köy yolu ayrımının 300 mere doğusundadır. Köy yolunun güneyinde yaklaşık 30 metre çapında, alçak bir tepecik şeklidedir. Tümülüsün batı kısmında 5 metre genişliğinde 2 metre derinliğinde bir kaçak kazı çukuru, bunun dip kısmında 1 metre genişlik ve 60 cm yükseklikte, tümülüsün merkezine doğru açılmış 7-8 metre uzunlukta bir tünel bulunmaktadır. Çökme riski sebebiyle tünelin içine girilememiştir.