Zeynel Bey Türbesi yeni yerine yerleştirildi haberi

Zeynel Bey Türbesi'nin yeni yerine yerleştirilme süreci sona erdi.

Ilısu Barajı ve HES Projesi Kültürel Varlıkları Koruma ve Kurtarma Çalışmaları kapsamında, Türkiye'de ilk defa uygulanan sistem ile Ilısu Baraj Göl Alanı'ndan çıkarılarak, Hasankeyf Yeni Kültürel Park Alanı'na taşınan bölgedeki tarihi Zeynel Bey Türbesi'nin yerleştirme süreci tamamlandı.

Orman ve Su İşleri Bakanı Veysel Eroğlu ile Kültür ve Turizm Bakanı Nabi Avcı, DSİ Genel Müdürlüğü Konferans Salonu'ndan, Hasankeyf Yeni Kültürel Park Alanına taşınan Zeynel Bey Türbesi'nin yeni yerine konulmasına ilişkin Batman'da yapılan törene video konferans aracılığıyla bağlandı.

Bakan Eroğlu, bağlantı öncesi yaptığı konuşmada, türbenin taşınmasının kendisini çok heyecanlandırdığını belirtti.

Güneydoğu Anadolu'nun en büyük projelerinden biri olan Ilısu Barajı ile yıllık 4 milyar 120 milyon kilovatsaat elektrik üretileceğini anlatan Eroğlu, barajı yaparken kültür varlıklarının korunması konusunda dünya tarihine geçecek bir proje kararı aldıklarını, bu kapsamda arkeolojik çalışmaları başlattıklarını kaydetti.

Barajın gövde dolgusunun 24 milyon metreküp olduğunu ifade eden Eroğlu, bu sene bitecek barajda 2018'de su tutulacağını açıkladı.

- "Hasankeyf o bölgenin kültür hazinesinin sergilendiği mekan"

Bakan Eroğlu, Hasankeyf'in yeni yerinin, mevcut Hasankeyf'in karşısında, yeşilliğin bulunduğu 3 bin dekarlık alanda oluşturulduğunu aktardı.

Bütün kurumların görüşünü alarak imar planı hazırladıklarını vurgulayan Eroğlu, yarım adaya da kültür varlıklarının sergileneceği kapalı ve açık müze inşa ettiklerini, tahrip edilen Artuklu Köprüsü'nün benzerini de yapacaklarını anlattı.

Yeni konutların 160 metrekare olduğunu, kaymakamlık binasının, bin 350 metrekarelik hastanenin inşa edildiğini bildiren Bakan Eroğlu, Hasankeyf Camisi'nin de Artuklu mimarisine uygun yapıldığını ifade etti.

Bakan Eroğlu, ticaret merkezinin Mısır Çarşısı'na benzer şekilde projelendirildiği bilgisini de paylaştı.

Eroğlu, "Hasankeyf'in tamamı sular altında kalmıyor. Yukarı şehir dediğimiz tarihi mekanlar tamamen suların, göl alanının dışında. Tarihi eserlerin yüzde 80'den fazlası orada. Sular altında kalacak tarihi eserleri de tamamen taşıyacağız." diye konuştu.

Hasankeyf'in o bölgenin muhteşem kültür hazinesinin sergilendiği mekan haline geleceğini anlatan Eroğlu, Zeynel Bey Türbesi'nin yanı sıra, Er Rızk Camisi, Süleyman Han Camisi'nin mimari unsurları, Koç Camisi'nin mimari unsurları, Kızlar Camisi, Orta Kapı, Artuklu Hamamı, İmam Abdullah Zaviyesi'ni taşıyacaklarını bilgisini verdi.

- "Bölgede de örnek olacak"

İlgili kurumlarla Zeynel Bey Türbesi'nin tek parça halinde taşınmasına karar verildiğini belirten Eroğlu, bin 150 ton ağırlığındaki türbenin "teknoloji harikası" olarak nitelediği bir yöntemle taşındığını kaydetti.

Bakan Eroğlu, şunları söyledi:

"Hasankeyf'i, dünyanın en muhteşem tarihi eserlerinin sergileneceği, şehircilik açısından muhteşem bir ilçe haline getiriyoruz. Bu bölgede de örnek olacak. Bütün kültürel eserlerin taşındığı, korunduğu ve özel kapalı açık müzelerin yapıldığı, arkeolojik kazıların tamamlandığı, aynı zamanda yeniden yerleşimin de bölgenin mimarisine uygun muhteşem şekilde yapıldığı bir örnek olarak dünya tarihine geçecek."

Türbenin taşındığı alanda depreme karşı koruyucu tedbirler aldıklarını bildiren Eroğlu, Kültür ve Turizm Bakanlığının da türbe taşınmadan önce güçlendirme çalışması yaptığını ifade etti.

Bakan Eroğlu, projelerine destek veren Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'a, Başbakan Binali Yıldırım'a ve ilgili kurumlara teşekkür etti.

- "Mühendislik ile tarih bilincinin bir araya geldiği bir hikaye"

Kültür ve Turizm Bakanı Avcı da emeği geçenlere teşekkür ederek, başladığı konuşmasında, eski Türkiye'den kalma kötü bir alışkanlığın bulunduğunu, yapılan güzel çalışmaların anlatılması konusunda becerikli olunamadığını belirtti.

Avcı, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Burada gerçekten dünya çapında bir iş başarılıyor. Biz bunu herhangi bir taşınma hadisesi gibi, neredeyse elde bir kabul etmeye çok yatkınız. Sanki dünyada her gün böyle şeyler oluyormuş, başkaları her gün böyle şeyler yapıyormuş da biz de onlardan bir tanesini burada yapmışız gibi. Dünyada her gün böyle şeyler olmuyor. Bu dünyada bir ilk. Gerçekten bir mühendislik harikası bir tarafıyla, diğer tarafıyla da Türkiye Cumhuriyeti'nin ve Türk milletinin tarihi eserlerine verdiği değerin gösterdiği kadir kıymetin de bir nişanesi. Dolayısıyla mühendislikle tarih bilincinin böylesine bir araya geldiği bir hikaye var burada. Biz bunu çok sıradan bir hikayeymiş gibi kabullenmeye de çok yatkınız. Sıradan bir hikaye değil."

Kültür ve Turizm Bakanlığının Eski Eserler ve Müzeler Genel Müdürlüğü ile Orman ve Su İşleri Bakanlığı Devlet ve Su İşleri Genel Müdürlüğü'nün iş birliğinde, değişik hedef kitlelerine yönelik, türbenin taşınmasına ilişkin belgesel, oyun ve oyuncaklar hazırlanacağını anlatan Bakan Avcı, böylece çocukların bu çalışmanın nasıl yapıldığını göreceğini kaydetti.

Avcı, Zeynel Bey Türbesi'nin tarihteki yerinin yanı sıra taşınma sürecine konu olması itibarıyla ayrıca değer kazandığını bildirdi.

Konuşmaların ardından Avcı ve Eroğlu, Batman'a yapılan canlı bağlantıyla, türbenin yerine yerleştirilmesi sürecine katıldı. Canlı yayında Batman Valisi Ahmet Deniz'e verilen talimatın ardından türbe, 6 dakika içerisinde yeni yerine konuldu.

Bakan Eroğlu, Vali Deniz'den izinsiz girilmemesi için türbenin kameralarla takip edilmesini ve korumaya alınmasını istedi.

Eroğlu, programın ardından gazetecilere 1/25 ölçekli model üzerinde türbenin taşınma sistemini anlattı.

***

Tarihi Zeynel Bey Türbesi'ne deprem izolatörü

Devlet Su İşleri (DSİ) Genel Müdürü Murat Acu, Hasankeyf Yeni Kültürel Park Alanı'na taşınan tarihi Zeynel Bey Türbesi'nin yeni yerine konulmasına ilişkin, "Temel betonun içerisine 7 şiddetinde depremi izole edecek sistem yerleştirildi." dedi.

Türkiye'de ilk defa uygulanan proje ile baraj göl alanından çıkarılıp, 2 kilometre taşınarak, Hasankeyf Yeni Kültürel Park Alanı'na getirilen Zeynel Bey Türbesi, 6 saat süren çalışma sonucunda 1,5 metre yükseklikten hidrolik krikolar yardımıyla indirilerek yeni yerine yerleştirildi.

Çalışmaları yerinde izleyen Genel Müdür Acu, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Ilısu Baraj Gölü alanında bulunan 550 yıllık Zeynel Bey Türbesi'nin taşınması için 2015 yılından bu yana Orman ve Su İşleri ile Kültür ve Turizm bakanlıklarının çok önemli çalışma yürüttüğünü anımsattı.

Bu kapsamda 28 Nisan'da beton kütlesi ile deneme taşıması yapılan tarihi yapının, 12 Mayıs'ta yeni yerine taşındığını hatırlatan Acu, şöyle konuştu:

"Önce türbenin etrafına 30 santimetre kalındığında beton döküldü ardından kaldırmak için 28 kiriş ve taşıma plağı yerleştirildi ve 44 kriko konuldu. Daha sonra 1,5 metre kaldırıldıktan sonra taşıma sistemiyle buraya getirildi. Getirildiği alanda temel beton hazırlıkları yapıldı. Temel betonun içerisinde 8 deprem izolatörü var. Bu sistem büyük hastanelerde kullanılıyor. Temel betonun içerisine 7 şiddetinde depremi izole edecek sistem yerleştirildi. Türbeyi yapıştırma harcıyla zeminle buluşturacağız. Daha sonra beton plağını kırdıktan sonra orijinal haliyle burada kalacak."

- "Burada 137 dekarlık kültürel ada oluşturuyoruz"

Acu, tamamlanan Ilısu Barajı'nda gelecek yıl su tutulmasının planlandığını dile getirerek, GAP'taki en önemli ikinci büyük ayak olan barajın, yıllık 1,3 milyar lira getirisiyle kendisini 6-7 yılda amorti edeceğini kaydetti.

Hasankeyf'teki tarihi eserlerin başarıyla taşınması için büyük çaba gösterildiğini vurgulayan Acu, şu bilgileri aktardı:

"Toplam 8 eser taşınacak, birini taşıdık, 7 eser kaldı. Bu ay 3 eserin taşınması için ihale sürecini başlatacağız. Önce İmam Abdullah Zaviyesi'ni taşıyacağız. Sonraki ihaleyle de Artuklu Hamamı, Kızlar, Koç, Süleyman Han ve Er Rızık camileri ile Orta Kapı eserleri taşınacak. Camiler, minareler dahil olmak üzere bütünsel olarak taşınacak. Orman ve Su İşleri Bakanlığı ile Kültür ve Turizm Bakanlığının çok önemli ve özverili çalışması sonucu bu çalışmalar yürütülüyor. Burada 137 dekarlık kültürel ada oluşturuyoruz. Su tutulduktan sonra ziyaretçiler teknelerle gelip, köprü üzerinden geçerek bu eserleri görebilecek. Tarihi eserleri daha da göz önüne çıkarıyoruz."